Genitalni herpes
Sta je genitalni herpes
Genitalni herpes predstavlja jednu od najčešćih seksualno prenosivih bolesti koju prenosi Herpes simplex virus ( HSV ) . Ove infekcije su veoma zarazne i smatra se da tri četvrtine partnera zaraženih osoba dobijaju bolest odnosno da do prenošenja bolesti pri kontaktu sa zaraženom osobom dolazi u 75% slučajeva.
Herpes simpleks virus je DNK virus koji se javlja u dva oblika i to HSV tip 2 koji je u 85 % slučajeva izazivač henitalnog herpesa i HSV tip 1 koji uglavnom dovodi do mukokutane orofaringealne infekcije ( promene na usnama ) , mada može inficirati i genitalnu regiju. Imunitet na jedan tip virusa smanjuje stepen bolesti u slučaju infekcije drugim tipom.
Kako se infekcija prenosi i koliki je period inkubacije
Prenošenje infekcije se ostvaruje direktnim kontaktom sa inficiranim sekretom: HSV-1 oralnim sekretom odnosno HSV-2 genitalnim sekretom. Oba tipa virusa mogu se preneti na različite lokalizacije putem oro-genitalnog kontakta. Period inkubacije traje od 2-10 dana .
Smatra se da oko 25% opšte populacije ima pozitivna antitela na ovaj virus. U lošim socioekonomskim uslovima i kod lica sa velikim brojem seksualnih partnera seropozitivnost se kreće i do 70% . Većina zaraženih nema kliničku sliku uprkos HSV-2 infekciji pošto imaju pozitivna antitela na HSV tip 1 koja suzbijaju simptome.
Pacijenti sa promenama na genitalijama zarazni su 7-12 dana . Kod infekcije HSV tip 1 taj period je dosta duži i smatra se da sekrecija pljuvačkom HSV tipa 1 traje i do 7 nedelja. Infekcija zatim ulazi u latentnu fazu a virus ascedentno odlazi u periferni senzitivni nerv do regionalnih ganglija . Virus se može povremeno aktivirati a recidivi su najčešće izazvani padom imuniteta odnosno raznim spoljašnjim i unutrašnjim faktorima koji do njega dovode kao što su stres, infekcije , hormonske promene, imunosupresivna terapija itd. Rekurentni herpes ima simptome koji su blaži i kraće traju.
Gde se promene javljaju i kako izgledaju kod infekcije Herpes simplex virusom ( HSV)
Promene se kod žena najčešće javljaju na velikim i malim polnim usnama ,grliću materice, vagini , perineumu i anusu a kod muškaraca na glansu penisa i perianalnoj regiji. Peckanje i svrab su obično prvi simptomi i javljanju se 2-3 dana pre kožnih manifestacija . Početni stadijum infekcije je često udružen sa malaksalošću , temperaturom , groznicom i otečenim ingvinalnim limfnim žlezdama. Karakteristične kožne promene su male vezikule ( mehurići ) okružene crvenilom . Vezikule kasnije pucaju pa dobijamo ulceracije promera 1-2 mm koje su brojne i bolne. Maksimalnu veličinu kožne lezije dostižu između 7-10 dana a posle se postepeno smanjuju . Potpuno zarastanje ulceracija traje 2-3 nedelje.
Kako se postavlja dijagnoza
Dijagnoza se pored kliničkog pregleda definitvno može potvrditi i uzimanjem brisa iz ulceracije i to samo tokom prva tri dana infekcije . Serološkim testovima se takođe može dokazati infekcija. Do značajnog porasta titra antitela IgM dolazi kod akutne infekcije, odnosno rasta titra IgG antitela kod latentne infekcije . Tip specifična antitela pojavljuju se 7 dana nakon primarne infekcije i trajna su.
Kako se infekcija leči
Terapija mora biti započeta što je moguće ranije i to najkasnije 72h od početka bolesti. Lek izbora za lečenje kako primarnih tako i rekurentnih HSV infekcija je Aciklovira. Oralna primena ovog leka dovodi do značajnog smanjenja simptoma , posebno bola i brzog povlačenja promena . Uz to neophodna je lokalna higijena i tretman promena a za sve vreme infkcije savetuje se apstinencija. Pored održavanja opšte i lokalne higijene vodom i sapunom, promene se mogu ispirati i mlakim fiziološkim rastvorom . Lokaln primena Aciklovir masti je takođe od koristi.
Koje su mere prevencije Herpes simplex infekcije
Zdravstevenom edukacijom i ličnom higijenom znatno može da se smanji mogućnost infekcije. Virus je visoko zarazan tako da i dodir sa obolelom osobom dovodi do prenosa bolesti u 75% slučajeva. Korišćenje lateks kondoma prilikom seksulanog kontakta eliminiše rizik od infekcije. Od pojave prvih simptoma pa do potpunog nestanka ulcercija moguć je prenos virusa na partnera , zato se savetuje apstinencija u vreme trajanja bolesti.
Šta ako se infekcija Herpes simplex virusom javi u trudnoći
Primarna infekcija majke u trudnoći predstavlja najveći rizik i za majku i za plod . Oko 40% dece rođene vaginalno kod majki sa primarnom infekcijom imaće HSV, a kod rekurente infekcije 0-4%. Učestalost infekcije ploda kod ponovljene infekcije majke u trudnoći je 10 puta manji zbog protektivnog efekta antitela majke. Infekcija na kraju trudnoće će sa najvećom verovatnoćom da izazove infekciju ploda pošto nema antitela majke koja prolaze posteljicu i štite plod.
Trudnice koje u momentu započinjanja porođaja nemaju znake infekcije , mogu se poroditi vaginalnim putem. Zaključak je da se Carski rez primenjuje samo ako su prisutne lezije na koži i simptomi Herpes simplek virus infekcije prilikom započinjanja porođaja.
